«قرچ. قرچ. قرچ دکتر شریعتی در حال خوردن خیار».
این اس ام اسی است که امروز صبح، وقتی هنوز در رختخواب هستم، برایم ارسال شده تا نخستین پیامک روزانه ام باشد. مدت زیادی است که این سبک اس ام اس ها رواج یافته است.
نمیدانم احساس شما نسبت به شریعتی چیست. حرفی که اینجا میخواهم بنویسم مستقل از موضع شخصی من نسبت به شریعتی است. همواره احساس میکنم که «بزرگان» یک ملت را نمیتوان به سادگی کوچک کرد. هر چند راه و رسم آنها را نپسندیم. هر چند آنها را دوست نداشته باشیم. خوانده ام که میگویند یکی از ویژگیهای توسعه فرهنگی این است که گذشتگان خود را بپذیریم و به آنها احترام بگذاریم.
من شریعتی را دوست داشته باشم یا از او نفرت داشته باشم، این مرد یکی از بزرگترین سخنوران معاصر کشور من بوده است. سخنوری چنان بزرگ، که هنوز هم، هر جمله عمیقی میشنویم و گوینده اش را نمیدانیم، میگوییم: «حتماً شریعتی گفته است» و سخنوری چنان با نفوذ که کلاسهایش در ارشاد از کلاسهای دانشگاهی متراکم تر و پرطرفدارتر بوده است و چنان تأثیرگذار، که زیبایی کلامش در بسیاری از موارد، ضعف استدلالهایش را سالهای سال پوشش داده است. چگونه میتوانم چنین فردی را از تاریخ کشورم حذف کنم یا به تمسخرش بپردازم؟
من همین مشکل را با حکومتها و دولتهای قبلی هم دارم. کسی که هدایت سکان این کشور را چندین دهه بر عهده داشته است، ضعیف یا قوی، مرحوم یا ملعون، بخشی از تاریخ این کشور است. چگونه به تمسخر تاریخ خود می نشینیم؟
ایمان دارم که ملتی که بزرگان خود را به تمسخر بنشیند، هرگز طعم بزرگی را مزمزه نخواهد کرد…
پی نوشت اول) روزی در جلسه ای خارج از ایران، یکی از دوستان فرانسویم انتقادهای بسیار تندی از پیامبر اسلام کرد. به من گفت نظر تو چیست؟ دیدم فضا و حوصله، فضا و حوصله ی بحث و گفتگوی منطقی نیست. گفتم: «من معلمم. خودم را قوی میدانم اما به ندرت میتوانم ۳۰ نفر دانشجوی سر کلاسم را با خودم همراه کنم. چگونه در مورد کسی نظر بدهم که یک میلیارد نفر را با خودش همراه کرده است؟»
پی نوشت دوم) در یکی از اداره کل ها در راه آهن، تصویر تمامی مدیرکل ها از بدو تأسیس راه آهن تا امروز، نصب شده است. بعضی از آنها خارجی هستند. بعضی خدمتگزار بوده اند. بعضی به خیانت متهم شده اند. اما عکس تمامی آنها با توضیح کوتاهی در مورد نام و نام خانوادگیشان، بر روی دیوار نصب شده. از معدود جاهایی است که فرهنگ عمیق و قدرتمند را میشود حس کرد. انسانها بزرگ و کوچک دارند. محبوب و منفور نیز دارند. اما هیچ انسان بزرگی را حتی در صورت منفور بودن، نمیتوان از تاریخ یک کشور حذف کرد.
پی نوشت سوم) بزرگش نخوانند اهل خرد، که نام بزرگان به خردی برد…
آخرین دیدگاه