تقریباً سالی یک بار این نوشته پنج سال قبلم را میخوانم و احساس میکنم باید آن را دوباره نوشت. پس چنین میکنم…
باستان شناس فرهنگی…
نه! اشتباه نکنید. این یک تخصص جدید نیست. شغلی هم نیست که همین دیروز اختراع شده باشد. ما در ایران دهها میلیون نفر باستانشناس فرهنگی داریم.
شغل جالبی است. میگردیم در فرهنگمان، در تاریخ سه هزار سال قبل و بیشتر، تلاش میکنیم تا مستنداتی پیدا کنیم و بگوییم که ما هم روزگاری کسی بوده ایم.
این نوع باستان شناسی البته گرایشهای مختلف دارد، اما چه فرق میکند. گرایش مذهبی آن است که میکوشد در قرآن، پیش بینیهای مربوط به پرتاب ماهواره امید به فضا را جستجو کند و یا تبیین نظریه بیگ بنگ را. باستان شناسی فرهنگی البته گرایش ملی هم دارد که میکوشند ثابت کنند در ۴۰۰۰ سال قبل ما سیستم فاضلاب داشته ایم و اولین مستراح عمومی، نه بر اساس ادعای اروپاییان در قرن پانزدهم، بلکه در ۱۰ قرن قبل از ورود اسلام به ایران، اختراع شده است. یا میکوشیم ثابت کنیم که شأن زنان در حدی بوده که در آن زمان مدیر پروژه بوده اند برای بزرگترین پروژه های عمرانی کوروش. حتی سپندارمزگان داشته ایم (وای که دستم درد میگیره از تایپ کردن این لغت عجیب که تو گویی کسی از لج اعراب، هر چه توانسته از گ چ پ ژ درآن جای داده است).
این باستان شناسان فرهنگی، بر خلاف همکاران واقعی و اصیل خود، چهره تمیزی دارند. اگر مرد هستند با کت و شلوار و گاه کراوات. اگر زن هستند با بهترین لباسها و چهره ها.
اما من وقتی حرف زدنشان را میشنوم، آنها را در لباس دیگری تصور میکنم. چهره ای خاک گرفته، کفشهای پاره و لباسهای مندرس. بیرون آمده از گوری قدیمی با مدرکی در دست، از شواهد تمدنی منقرض شده و در ذهن خود به آنها لبخند میزنم.
یکی از دوستانم پس از سفرهای نوروزی میگفت: برای ما که کمتر مستراحی در مسیر جاده هایمان تمیز است و قابل استفاده، چه فرق میکند که چند هزار سال پیش کجا بوده ایم؟ فاضلاب عمومی داشته ایم یا نه.
نمیتوان در مسیر پیشرفت تمدن رو به عقب ایستاد. نمی دانم. اما فکر میکنم احساس حقارت، این باستان شناسی فرهنگی را در کشور ما رشد داده است. به تعبیر اسلامی آن، به “حتی زرتم المقابر” گرفتار آمده ایم. در پی شمارش گورهای گذشتگانمان هستیم. تا ثابت کنیم که برتریم.
کشور ما، امروز، کسانی را میخواهد که بپذیرند: امروز تمدنی بزرگ نیستیم. اما، میخواهیم باشیم. امروز قدرت اقتصادی نیستیم اما میخواهیم باشیم. امروز فرهنگ غنی نداریم اما میخواهیم داشته باشیم. امروز شاید بزرگ نباشیم، اما آنقدر میکوشیم تا همه چیز بشویم.
روزی که پیشرفت کردیم، در میان شغلهای مختلف، چند صد نفری هم باستان شناس فرهنگی خواهیم داشت. آنها ثابت خواهند کرد که ما همچون گیاهی هرز، ناگهان در دشت تمدن ها سبز نشده ایم. تمدن بزرگی هستیم با پشتوانه ای عظیم از مادیت و معنویت. از تاریخ و جغرافیا.
من میدانم. آن روز خواهد آمد. و همه ما دور هم، آن روزهای خوب را جشن خواهیم گرفت.
اما لازمه اش این است که بیل های باستان شناسی را زمین بگذاریم و قلم آموزش در دست بگیریم. آن روز خواهد آمد. من میدانم.
محمدرضا انگار امروز دارم نوشته های قبلیتو واکاوی می کنم در خصوص بحث دستشویی عمومی و مستراح قصه ای که چند روز پیش برای من پیشومد و کمی دردناک بود رو میخوام بگم.
عذر می خوام از همه ولی چند روز پیش تو وسط خیابون به شدت دستشویی داشتم آنقدر که مغزم هم داشت از کار میفتاد میدون فردوسی بودم … رفتم داخل یه مجتمع تجاری آموزشی در واحد اولو زدم گفت دستشویی خرابه.. راهمو ادامه دادم یه مجتمع بزرگتر بود گفت همه واحدهامون تعطیله…طبقه اول هم دستشویی نداره ما خودمون هم نمی تونیم بریم… خلاصه از درد داشتم به خودم می پیچیدم از باشگاه هم میومدم آب هم زیاد خورده بودم..داشتم منقرض می شدم … یه پمپ بنزین بالاتر بود اونم گفت دستشویی داریم اما کسی حق استفاده نداره …
بالاتر رفتم یه هتل بود هتل باباطاهر از نگهبان دم در پرسیدم راهنماییم کرد اصلا باورم نمیشد از خوشحالی داشتم بال و پر در می آوردم تو راه دستشویی مدام دعاش می کردم و تو دلم می گفتم خدا خیرش بده …
این مملکتیه که اولین مستراح ها رو داشته ظاهرا…
عذر میخوام بازم…
آخ که چه جشنی بگیریم.
خیلی زیبا بود مرسی. ازاینکه سعی میکنید تفکر درست رو گسترش بدید سپاسگزارم.
من سعی میکنم به دوستام اطلاع رسانی کنم تا با شما آشنا بشن. سعی میکنم خودم و دختر کوچکم رو با ایده های شما سازگار کنم.
مرسی.
سلام محمدرضا
من خیلی به حرفات دقت میکنم تنها اتفاقی که برام عجیبه و خیلی جالب اینه که تو همون حرفایی رو میزنی که وقتب میشنوم میگم ا راس میگی ولی شاید هیچ وقت من بهشون دقت نکردم امیدوارم که تعداد آدمهایی که مثل تو هستند تو این کشور زیاد بشن
دکتر موسی خانی میگفت:دنیای متلاطم امروز جای آرمیدن به افتخارات گذشته نیست
اگه باورمون بشه شاید بتونیم جلو بریم
دانشجوی حسابداری دانشگاه زنجان
هر مطلبی از شما می خونم به دلم می شینه. چرا که گفتار حقیقت اگرچه تلخ اما دل نشین است.
با تشکر از سایت خوبتون
سلام محمد رضا جان
احساس میکنم از ۵ سال پیش تا به امروز تغییری رو در این زمینه احساس نکردید که تصمیم به دوباره نوشتنش گرفتید اینطور نیست ؟ البته از طرف دیگران نه خودتون چون شما مدام در حال تلاش برای بهبود اوضاع هستید
حالا نگرانی اینجاست که چند ۵ سال دیگه این روند ادامه داره؟! شاید اگه از اول به جای بیل قلم دستمون داده بودن الان اوضاع طور دیگه ایی بود قلم به دست گرفتن شما و امثال شما هم نتیجه همت و تلاش شبانه روزی خودتون بوده نه بستر مناسب جامعه و … میدونم گله از اوضاع و شرایط جامعه مون بهانه است و شما این بهانه ها رو دوست ندارید و ما هم باید خودمون راه قلم و تلاش رو در پیش بگیریم
من هم به نوعی در صف بیل به دستان ایستاده ام اما استاد عزیزم قلم شما من رو هم امیدوار میکنه و دوست دارم روزی تو صف شما قرار بگیرم البته به عنوان شاگرد 🙂
سلام استاد عزیز
واقعا زیبا بود. امیدوارم که بزودی اون روزو ببینیم.
حضور انسان هایی مثل شما باعث دلگرمیه. من مطمئنم که نوشته هاتون مسیر زندگی خیلی هارو عوض کرده…
سلام مهندس
حرف دل ما رو زدی
این نوشته رو قبلا هم خونده بودم و همون موقع هم تحسین کرده بودم
فقط تو یک مورد با تو موافق نیستم و اونم بهبود اوضاعه.
برات ارزوی موفقیت دارم
سلام
استاد عزیز امیدوارم حالتون خوب باشه.
به قول خودتون بله اون روز خواهد آمد ولی شما هم میدانید که باید بهایی گران داد که با آنجا رسید راستش من هم خودم گرفتار آدمی هستم که هی بیل به گذشته آب و اجدادیی خود میزند که اینچنین بودیم پس منم هم میخام اینچنین باشم و همین امر باعث مشکلاتی زیادی شده ای کاش او هم دید شما را داشت و با خودش میگفت الان چی دارم ، که هستم ، کجا میخاهم برم ، چه میخاهم بشوم ولی حیف هنوز در گذشته به خود و دیگران زجر میدهد ولی منم مثل شما به آینده امیدوارم هر چند باید بهایی پرداخت تا به آن نقطه رسید.
ان شا الله ،
امروز ک این مطلب شما رو می خوانم شهادت خانم فاطمه زهرا (س) است از ایشون میخوام ک مادرانه برای تغییر همه ما دعا کنن،کشور ما وما باید تغییر کنیم و ثروتمند بشیم
این نوشته رو قبلا چندین بار خونده بودم و هنوزم هر بار که میخونمش لذت میبرم.
چه قدر این روزها نیاز داریم به دیدن واقعیت ها.نه اون تصویر افسانه ای که از گذشته نشونمون دادن و دردی از این روزهای ما دوا نمی کنه.
باز هم از شما متشکرم.
محمدرضا؛ زمانی از خویشاوندان یکی می گفت تمدن مستقل از فرهنگ است! به باور من می توان هم آن را جدای از فرهنگ بررسی نمود.
این که سرویس های بهداشتی ما در جاده ها تمیز نیستند به یافته های باستان شناسی آنچنان مرتبط نیست. دوست محمدرضا تمدن را قربانی فلاکت امروز ما کرده است.
جامعه ما از دیروز تا امروز میان یک رویداد تاریخی گرفتار مانده است.یکی به نعل و یکی به میخ همین می شود. نه می تواند از آن دل ببرد و نه میتواند به این دل ببندد.
حال ما فخر به شاعران کهن کنیم، یا شاهدبازی در ادبیات پارسی تالیف آقای سیروس شمیسا را بخوانیم!!
با آخر این نامه شما همراهم اما که به قول سعدی:
من از این دَلق مُرَقَع به در آیم روزی/ تا همه خلق بدانند که زُناّری هست.
سلام، امیدوارم روزی بیاد که انقدر در زمینه های مختلف موفقیت کسب کنیم که برای بالا بردن نام سرزمینمون مجبور به کاوش هزاران سال پیش نباشیم
عالی بود، مثل همیشه
ممنون از تفکرتون و قلم شیواتون
شاید بی اغراق بشه گفت که
این روشن ترین و بزرگترین و بهترین آرزوی من و خیلی هاست.
همین که تعدادمون کم نیست، دلگرمیه بزرگیه که هیچ وقت ،هیچ وقت و هیچ وقت، دست از تلاش نکشیم