متاسفانه همین جمله ”مامور هستم و معذور” تا اونجایی رفع مسئولیت میکنه که ما از پلیس بیشتر میترسیم تا از دزد! این آزمایش توجیهی علمی برای شکنجه زندانیان یا اعمال تروریستی داوطلبانه هست!

این وجدان و مهربونی رو به نظرم میشه در خصوص مثلا جریمه نکردن یک راننده خطاکار که داره مریضی را به بیمارستان منتقل می کنه و یا حضور و غیاب سر کلاس درس اجرا کرد ولی در موارد جدیتر چی؟ مثل مبارزه با رشوه خواری در ادارات و یا کسانی که به تجارت و پخش مواد مخدر مشغولند و یا اجرای حکم در مورد کسی که زندگی کس یا کسان دیگری را نابود کرده؟ آیا اینجا هم باید مهربان بود؟ آیا نباید نگران تکرار یک الگوی رفتاری غلط در جامعه بود؟

حتما باید بپذیریم روزی در برابر اعمال مان پاسخگو هستیم و مامور و معذور بودن پذیرفته نیست تا کار درست را انجام دهیم؟! این خود حالت “ماموریت شغلی” ایجاد نمی کند؟

خیلی جالب بود. من قبلا فقط حدیث از امام علی رو شنیده بودم که تو یه نامه ای گفته بودند: هرگز مگو که مامورم و معذور. این روایت میلگرام هم یادآوری خوبی بود.

یه بخشی هست که معمولا برامون تعریف نشدس، اونم نقش شعور مجری قانون در اجرای قانونه، وگرنه یه قانون ثابت و خشک رو یه رباط هم میتونه انجام بده ولی لزوما اجرای اون قانون به تنهایی درست نیست…
قانون + شعور مجری قانونه که منجر به عمل درست میشه ، برا همینه که هیچ وقت یه رباط یا کامپیوتر در جایگاه قاضی نمیتونه باشه.

سلام

محمدرضا جان

یک سخنرانی جالب در تد دیدم که با موضوع این مطلبت جوره، حتماً ببین‌اش:
Philip Zimbardo: The psychology of evil

“شاید اگر هر یک از ما، می‌پذیرفتیم که مسئول همه اعمالی که انجام می‌دهیم هستیم و روزی، باید در برابر آنها پاسخگو باشیم و آن روز، اینکه «من مامور بودم و معذور» از ما پذیرفته نخواهد شد، “… دانشجو ها رو به خاطر ۱۰ دقیقه تاخیر حذف نمی کردیم.
اتفاقی که امروز، در جلسه دوم یک درس معارفی دانشگاه برای دوستی افتاد و اون هم همونجا از عصبانیت استاد رو به فحش کشید و در رو محکم بست و رفت کلاسش رو عوض کرد. ناگفته نمونه که هرچند فحش دادن به استاد رو نمی پسندم، اما من و چند نفر دیگه هم بعد نیم ساعت کلاس رو ترک کردیم و درس رو عوض کردیم، خوشبختانه فایل ها هنوز بسته نشده بود. تو دفتر برنامه ریزی ساختمان مرکزی بودیم که دیدیم سه چهار نفر دیگه هم از کلاس های دیگه برای عوض کردن همین استاد اومدن…

واقعا باعث تاسف برای دانشگاه هست که استادی که بیاد سر کلاس و یک ساعت اول دم از تنبلی و تن پروری و کار نکردن و لذت بردن از بیکاری بزنه و اوج افتخارش توی زندگی، با دروغ به خانواده و با یک موتور یاماها ۸۰ از اصفهان به زیارت امام رضا رفتن باشه، اما دانشجویی که چندصد هزارتومن هزینه ترم تابستون داده باشه رو به خاطر ۱۰ دقیقه تاخیر حذف کنه، چون تو آیین نامه اینطور نوشته شده.

یادمه چند ترم قبل استادی داشتم که حضور و غیاب نمی کرد، اما کلاس هاش اینقدر شلوغ بود که از کلاس های دیگه صندلی می آوردیم تا بتونیم درس رو گوش بدیم و توی بزرگترین کلاس دانشکده کلاس هاش رو برگزار می کرد. با اینکه می دونستیم تا حالا کسی رو ننداخته و نمره زیر ۱۶ خیلی کم داده، اما همه سر کلاس حاظر می شدند و حتی کسایی که با استادهای دیگه ای درس رو گرفته بودند یا اون درس رو قبلا پاس کرده بودند باز هم سر کلاسش می اومدند.
چرا؟ چون خوش اخلاق بود، وجدان کاری داشت، به بهترین شکل ممکن درس می داد، طوری که همه درس رو یاد می گرفتند، فراتر از سیلابس دانشگاهی درس می داد و اکثر مواقع درمورد بازار کار صحبت می کرد که مثلا تو چنین شرایطی چه جوری باید کار کرد، چی گفت، چطوری گفت… جالب اینجاست که درس تخصصی رشته های فنی رو تدریس می کرد… وقتی سر کلاسش می رفتیم، ۳ ساعت درس تخصصی و سنگین، به اندازه یک ساعت برامون طول می کشید، از بس کلاس هاش شیرین بود… همچین استادهایی واقعا کمیاب هستند.

سلام

پذیرش مسئولیت اعمال به آموزش دقیق آگاهانه از کودکی نیاز داره و همچنین به توانایی تفکر انتقادی و پویا. خب خیلی از ما ایرانی ها فرصت کسب این مهارت ها رو تو خانواده و سیستم آموزشی نداشتیم….

تشخص و وجاهت و ظاهر موجه داشتن عامل قدرت هم تو اطاعت تأثیر داره… مثلاً تو آزمایش میلگرام اطاعت از مرجع قدرت زمانی که مکان نزدیک به دانشگاه بود و محیط علمی تر بود بیشتر بود. این طور توجیه می شد که به خاطر علم باید آزمایش رو تا آخر ادامه داد. میزان سختی عمل پذیرش مسئولیت هر دفعه و در هر مورد با مورد و دفعه دیگه متفاوته و گاهی بسیار مشکله….

mohamad rezay aziz in soal ke agar khanom ha azemayesh konande budan shafaghat va mehrabany be kharj midadand zehn man va chand nafar dige ro ghelghelak dad mishe khahesh konim age barat maghdur bud ye azemayesh tuye yeki az seminar hat moshabehe in anjam bedy
mikhaym bedunim aya in matlab sedgh mikone
zemnan az hame ozr khahy mikonam keyboard man sukhte va majbur shodan fingilish type konam

این نوشتتون یه چراغی رو تو ذهن من روشن کرد، خیلی به فکر فرو رفتم و با خودم کلنجار رفتم.
من تو کار یه چیزایی رو از مدیرم یا مقام بالاترم پنهان کردم تا اون کسی که خطا یا اشتباه کرده آسیب نبینه(درحالی که ازم خواسته بودن خبر بدم)، همیشه واسم سوال بوده این کارم درسته یا نه، اما وجدانم اجازه نمی داد. آیا باید میگفتم مامورم و معذور و گزارش می دادم؟

سلام.
احساس می کنم ضربه ی زیادی خورده ایم از کسانی که از یک زمانی به بعد عنوان “مدیر” را با “مسوول” جایگزین کردند . به خودشان گفتند “مسوول” چون قرار بود مثل مدیرانی که از مردم جدا هستند نباشند و خدمت کنند .ولی هیچگاه احساس مسوولیتی از آنها ندیدیم. برعکس همواره خودشان را ” مامور و معذور ” معرفی کردند تا هرکاری دوست دارند با خیال راحت انجام دهند و کک شان هم نگزد.
بازی با کلمات چه به روز آدم نمی آورد.