رها جان.
شاید باید زودتر به تو میگفتم.
خانواده ما از روستایی بزرگ اما دور افتاده به نام شعبان آباد به شهر آمده است. از آنجا که چند نسل پیش، مهاجرت کرده ایم، حتی موقعیت دقیق آن روستا را نمیدانیم. اما خاطرات آن را نسل به نسل شنیده ایم.
حالا که به نظر میرسد امشب خوابت نمی آید، برایت قصه می گویم: قصه عیارخان.
میگویند عیارخان، ثروتمندترین خان روستای شعبان آباد بوده است.
همه میگفتند که عیار خان، ثروت زیادی دارد و آن را به صورت کیسه های طلا، در نقطه های مختلف در زیر خاک پنهان کرده است.
عیار خان دو پسر داشت. عزت و قدرت.
وقتی عیارخان مُرد، تمام زمین ها برای عزت و قدرت باقی ماند. اما عزت و قدرت، به زمین ها فکر نمیکردند. به کیسه های طلایی فکر میکردند که در نقاط مختلف مزرعه پنهان بود و هیچکس جای دقیق آنها را نمیدانست.
مزرعه را به دو نیم کردند. عزت و نیمی از رعایا، در یک بخش و قدرت با باقی رعایا در بخش دیگر ساکن شد. اما دغدغه همه، کیسه های طلا بود.
یک سال گذشت. نخستین کیسه طلا در مزرعه «عزت» پیدا شد. قدرت ناراحت شد اما با خود فکر کرد که کیسه های بعدی را او در زمین خود پیدا خواهد کرد. اما چنین نشد. هر از چند گاهی، یک کیسه جدید در زمین های متعلق به «عزت» پیدا میشد و قدرت، همچنان بی نصیب مانده بود.
عزت خوشحال بود که خداوند او را عزیز کرده است.
به تدریج، رعیتهای عزت، عادت کردند که هر از چند گاهی، کیسه های طلا را بیابند و به عزت تحویل دهند و او نیز، چند سکه ای به رسم مژدگانی در کف دست آنها قرار دهد. از سوی دیگر، قدرت چاره ای نمی دید، جز آنکه مسیر پدر را دنبال کند. محصولات مزرعه را بفروشد و خرج خود و رعایا را تأمین کند.
کودکان مزرعه عزت، از نخستین روزهایی که «حرف می فهمیدند»، می شنیدند که خداوند آنها را عزیز خواسته است و هر نقطه ای از خاک مزرعه، بستر کیسه ای از طلاست. کودکان مزرعه قدرت اما، زود می آموختند که برای گذران عمر، چاره ای جز کاشتن و برداشت کردن وجود ندارد.
سالها گذشت. مزرعه های عزت و قدرت، دیوار به دیوار یکدیگر بودند. اما تو گویی که یک دنیا فاصله دارند!
عزت، همواره با غرور، سکه ای را بر کف دست رعایا قرار میداد و آنها خوشحال از این مناعت طبع، مدتی را به خوشی میگذراندند.
قدرت اما، مجبور بود با رعایا مهربان باشد. اگر کمی از انرژی و انگیزه آنها کاسته میشد، مزرعه با بحران جدی مواجه میشد.
ظاهراً قدرت، نفرین شده بود. او مجبور بود به رعیت سلام و گاه تعظیم کند. مجبور بود گاه با آنها بر سر یک سفره بنشیند. خوب میدانست که اگر این رعایا، مزرعه را ترک کنند، چیزی برای او باقی نخواهد ماند.
سالهای سال گذشت و تفاوت خاندان عزت و قدرت، هر روز، بیشتر و بیشتر شد.
در ملک قدرت، رعیت ها، منظم کار میکردند. اگر پول یا غذا زیاد می آمد، برای سالهای کم رونق ذخیره میکردند. بچه هایشان را به شهر میفرستادند تا درس بخوانند و برگردند و برای برنامه ریزی و بهتر کردن وضعیت مزرعه کمک کنند. آنها برای افزایش حجم محصولات، دانش جدید را می آموختند و ابزارهای جدید میساختند. قدرت به کسانی که به رشد درآمد کمک میکردند، پاداشهای خوب میداد تا برای کار و تلاش بیشتر تشویق شوند.
اما در ملک عزت، نیازی به تلاش و تحصیل نبود. رعایا در تمام طول روز، به جاسوسی یکدیگر و خبر بردن و آوردن مشغول بودند. همه می کوشیدند به نوعی خوش خدمتی کنند تا سهم بیشتری از سکه های «عیارخان» نصیب آنها شود. گاهی که عزت، از این حرفها و بازیها خسته میشد، کارهای بیهوده ایجاد میکرد. به گروهی میگفت که زمین را حفر کنند و فردا به گروه دیگری میگفت تا زمین را پَر کنند.
رعیت های روستای قدرت، گاه و بیگاه از کنار مزرعه های عزت، می گذشتند و به کشاورزان میگفتند که دستگاهها و ابزارهای کشاورزی عوض شده. دیگر لازم نیست مانند قدیم جان بکنند. رعایا گاهی به عزت میگفتند که چطور در مزرعه قدرت چنین دستگاههایی وجود دارد؟ عزت، همیشه پاسخ میداد که قدرت و کارگرانش، شبانه می آیند و بخشی از کیسه های طلای ما را می دزدند و این دستگاهها را با آن سکه ها خریده اند.
حرفهای رعیت ها برای عزت چندان مهم نبود. او همیشه میگفت: من به شما نیازی ندارم. هر کس میخواهد از اینجا برود. شما فقط هزینه اید. طلاهای زیر این خاک، برای زندگی من و فرزندان من کافی هستند.
عزت و قدرت، دو ملک مجاور بودند، بی هیچ گونه تشابهی…
با هزار داستان و ماجرا.
شاید روزی برای تو بیشتر از آنها بگویم…
آخرین دیدگاه