امیرجان سلام. ممنونم از کامنتت.
یک تشکر اختصاصی هم باید ازت بکنم به خاطر دقتت در نوشتن. جزو معدود کامنتهای منتقدانه ای بود که من میگیرم، و اونقدر از پخته بودنش لذت میبرم که بارها و بارها میخونم. من هم حرف تو رو کاملاً قبول دارم.
اما اگر جستجوی کوچکی در اینترنت بکنی می بینی که حرفی که من نوشتم، حرف من نبود – اگر چه اعتقاد همیشگی من بوده – بلکه نقل قولی بود از سلسله سخنرانی های بسیار زیبای Leiter به نام «هرمنوتیک تردید» که بسیاری از «شبه روشنفکرهای داخلی» نیز گاه و بیگاه پاراگراف هایی از آن را در نشریات داخلی به خوردمان میدهند.
اما همه اینها به کنار، ضمن تشکر از توصیه های تو، من هم توصیه هایی دارم:
۱) ایده من اینه که هر کسی در هر مسیری حتی اگر قدمی جلوتر از بقیه برداشته، میتونه راجع به اون یک قدم برای کسانی که گامی عقب تر مانده اند، راهنما باشه.
۲) بین «تخصص» و «مدرک تحصیلی» فرق بگذار. چیزهایی که تو نوشتی، تخصص من نیست، مدرک تحصیلی منه.
۲) من حداقل چیزی که در خودم دوست دارم اینه که تقریباً تمام نوشته های مارکس و فروید و نیچه رو هر یک به زبان اصلی خودشون و از متن های اصلی خوندم (انگلیسی ها و آلمانی ها). در مورد هر یک از اسامی هم که نام بردم، در کشور خودشون و در کنار خانه خودشون در موردشون درس خوندم. و معتقدم بسیاری از کسانی که در کشور من درس فلسفه و سیاست و اقتصاد خوندن و حتی درس میدن، این مطالب رو از منابع دست پنجم و ششم خوندن. دوست داشتم تو – که پیداست یک دوست خوبی نه یک دشمن لجباز – به جای اینکه به رزومه و مدرک تحصیلی و دانشگاه من نگاه میکردی، از من می پرسیدی که: «چقدر با اینها آشنایی؟».
۳) اجازه بده یک شوخی کوچک هم با تو بکنم. تو الان فکر میکنی من چون مدرک مدیریت و مهندسی دارم حق دارم در این حوزه ها هر چه میخوام بگم؟ نکته طنز آمیز صحبتت هم این بود که چون مهندسی رو ۴ سال خوندم به قول تو «تخصصم مهندسی است» و چون مدیریت رو ارشد دو سال و نیم خوندم «کمی هم مدیریت میدانم». اگر یک سال هم دکترای Research based بخونم لابد «اندکی هم…».
۴) به عنوان کسی که با این اسامی که گفتی، زندگی کرده، همیشه احساسم اینه که نباید از این اسامی آنقدر بت های بزرگی بسازیم که خومون جرأت نکنیم بهشون نزدیک شیم. اینها هم انسانهایی بوده اند مثل ما اما بزرگتر از ما. تاریخ خودمون رو هم نگاه کن. قد و قواره مولوی کوچک نیست، من وقتی پای درسهای علامه جعفری نشستم این رو فهمیدم. قد و قواره فردوسی کوچک نیست. لااقل نمیتوان به سادگی گفت که از هومر کوچکتر است. قد و قواره حافظ کوچک نیست. همه به خودمان حق میدهیم در مورد اینان حرف بزنیم اما از اسامی بزرگانی چون نیچه و فروید و مارکس، رعشه به تنمان می افتد. اگر از حافظ نقل قول کرده بودم چنین کامنتی میگرفتم؟! راستی برای اینکه بت شکنی ذهنی اتفاق بیفته پیشنهاد میکنم اگر کتاب زیر را از پاول جانسون نخوندی، حتماً بخوانی:
Intellectuals: From Marx and Tolstoy to Sartre and Chomsky
جانسون یک تاریخ نویس ایدئولوژیک محافظه کاره و یک انتظار احمقانه داره و اون اینه بزرگان دنیا باید از همه نظر کامل و Perfect باشن. حرفی که من بهش اعتقاد ندارم و فکر نکنم تو هم اعتقاد داشته باشی. اما به هر حال، کتابش به بت شکنی ذهنی خیلی کمک میکنه و اونوقت راحت تر میشه به بزرگان فکریمون نزدیک شیم.
۵) من دلم میخواست ولتر و روسو رو هم حتماً در اون فهرست بیارم اما به دلیل اینکه راجع به هر کدوم هفت هشت هزار صفحه بیشتر نخونده بودم اونم نه به زبان فرانسه بلکه انگلیسی، به خودم این حق رو ندادم. اگر لیسانس فلسفه یا تاریخ ادبیات فرانسه داشتم، شاید صد صفحه خواندن هم کافی بود!
۶) یک حرف دیگر هم دارم. وظیفه من و تو که با این اسامی کمی بیشتر از اطرافیانمان آشناییم این است که ترس اطرافیانمان را از این بزرگان از بین ببریم. ممنونم که به من مهرنامه پیشنهاد کردی، اما من غیر از ادبیات، در هیچ حوزه ای فارسی نمیخونم چون نمیفهمم. اصلاً فکر میکنم زبان فارسی مال این حرفها نیست. چطور وقتی من به عنوان کسی که نیچه را به آلمانی میخوانم و تا حد خوبی می فهمم، مهرنامه را میخوانم و سردرد میگیرم!، بیایم و به دیگران – برای شروع – چنین نشریاتی را پیشنهاد کنم. اگر خواندن پست من یک نفر را وادار کند که در مورد نیچه، یا فروید، یا یونگ، یا مارکس، یا آدلر، یا … مطلبی بخواند، من و تو برنده شده ایم. بگذار کتاب بازاری بخواند. بگذار غلط بخواند. مگر ما از کجا شروع کردیم؟ مگر اولین کتابی که از فروید خوندیم، Totem und Tabu بود؟!
۷) در کل من معتقدم که ساده کردن، قطعاً دقت علمی را تا حدی از بین می برد اما ضرورتی انکار ناپذیر است. طبعاً کسی که بیشتر مطالعه میکند، عمق قضیه را بهتر درک خواهد کرد. من هنوز هم ترجیح میدهم در کلاس فیزیک، مکانیک غلط نیوتونی آموزش دهم (آن هم بدون در نظر گرفتن اصطکاک و غلتش!) تا مخاطب جذب جذابیت فیزیک شود، آنگاه خودش برای خواندن نسبیت وقت خواهد گذاشت. نمیتوانی به معلم فیزیکی که مکانیک ساده شده نیوتونی را آموزش میدهد انتقاد کنی که ساده اندیشی را درس میدهد! (اینها رو هم به تحریک تو گفتم که به من گفتی تخصصم مهندسی است. تا حالا دقت نکرده بودم که در مهندسی تخصص دارم! راستی از کجا فهمیدی تخصص من در مدیریت کمتر از تخصص من در مهندسی است؟!)

در پایان هم، جمله معروف امام علی را می آورم که درسی برای ما باشد، نمیدانم در لا به لای خواندن این حجم نشریات مدرن، وقتی برای نهج البلاغه هم پیدا میکنی یا نه:
انظر الی ما قال و لا تنظر الی من قال.
نگاه کن به حرفی که زده میشود و نه اینکه چه کسی حرف میزند.