خوندن این مطلب منو یاد تقسیم بندی نخبگان توسط دکتر سریع القلم، در کتاب ” عقلانیت و توسعه یافتگی ایران” انداخت: “نخبگان فکری” و “نخبگان ابزاری” .
استنباط من از حرفهای ایشون، این بوده که : برای توسعه و رشد به هر دو گروه نیاز است و اگر چه گاهی این دو همپوشانی دارند، اما آنچه مهم است ائتلاف این دو گروه در مسیر توسعه است.
بنظر من خود دکتر سریع القلم مصداقی از یک “نخبه فکری” هستند و کسانی که در پست های اجرایی اند، خصوصا سطوح کلان، مصداقی از “نخبگان ابزاری” هستند.
گمان می کنم کسانی که عمری را برای مطالعه و غور کردن در موضوع یا حوزه ای، صرف می کنند ، شاید بشود گفت که این حق برایشان وجود دارد که نقد و تحلیل کنند، چون آنها برای دیدن موضوع عرق ریخته اند و رنج کسب دانش را بر خود هموار کرده اند.

من فکر می کنم تحلیل یا نگرش هر فردی می تواند در سطح مشخصی باشد. مثلا :
+ مدیری که مسائل اجرایی و روزمره شرکتش را می بیند و به خوبی کنترل می کند.
+ مدیری که روندها و استراتژی های کلان شرکتش می تواند به خوبی ببیند و تحلیل کند.
+ مدیری که روندها و جهت حرکت صنعت و بازاری که شرکتش در آن فعالیت دارد را می بیند و تحلیل می کند. ( و باز هم افق نگاه این مدیر می تواند در سطح شهر، کشور یا بین الملل باشد)
شاید بتوان این ویژگی را “سطح انتزاعی اندیشی” نامید. مثل اینکه هر یک از ما از ارتفاع مختلفی به سطح زمین (مساله) نگاه می کنیم. یا مثل اینکه هر یک از ما یک تصویر واحد را با درجه بزرگنمایی خاص خودمان می بینیم. شاید به همین خاطر است که کسی که روندهای تکنولوژی را بخوبی تحلیل و پیش بینی می کند، هیچ سابقه اجرایی ندارد و احتمالا در اداره یک شرکت کوچک مبتنی بر تکنولوژی ناتوان است.
بنظر من برای اینکه بتوانیم (ِیا حق داشته باشیم) یک موضوع را تحلیل یا نقد کنیم، به دو چیز نیاز داریم:
۱- قدرت تحلیل (یا همان توان پردازشی): قدرت تحلیل را می توان افزایش داد، مستقل از اینکه در چه حوزه ای فعالیت می کنیم یا چه تجربیاتی داشته ایم.
۲- داده ها و اطلاعات (یا همان ورودی هایی که باید پردازش شوند) در بسیاری از موارد داده ها و اطلاعاتی که باعث شناخت بهتر مساله می شوند، فقط با تجربه بدست می آیند.
بعضی از افرادی که قدرت تحلیل خوبی دارند، بدلیل اینکه اطلاعات کافی درباره مساله ندارند، نمی توانند تحلیل و نقد خوبی ارائه دهند.
همچنین بعضی از افرادی که تجربیات کافی دارند (یعنی اطلاعات خوبی درباره مساله کسب کرده اند) اما از قدرت تحلیل و پردازش این اطلاعات برخوردار نیستند و تحلیل های سطحی ارائه می کنند.

با سلام
دراکثر مواقع این مسئله مرا اذیت می کرد ،یکی از استعداد هایم ذهن تحلیل گر م است، بخصوص در حوزه بازار (صنعت خودم )اما در اکثر مواقع در جلسه مدیران متهم به داشتن ذهن انتزاعی و تئوری می شدم، که بیشتر در پست های ستادی مشغول به فعالیت می شدم، ولی برای اثبات این مسئله به اصرار یک کار اجرایی گرفتم و شروع به ساختن پروژه کردم، البته با معیار های علمی خودم و شعارم این بود که در زمان علمی کلامتان علمی باشد ، خوشبختانه پروژه با سود آوری خوبی روبه رو شد ولی انرژی گزافی از من گرفت .
شاید سوءگیر ی ما در خصوص کسانی که کار ا جرایی دارند و نظراتشان برای ما اهمیت بیشتری دارد از جنیه دیدن زوایای مختلف یک عملیات می باشد و کسی که در حین کار اجرایی مدل ذهنی اش هم توسعه پیدا کرده است ، وزن بیشتری به صحبت های او خواهیم داد . و همچنین جو حاکم در جامعه که کارآفرین های بزرگ تربیون بیشتری در اختیار دارند تا تحلیل گرا ن در حو زه های خاصی .
اما در خصوص کلمه “هر” قاعدتا کسی می تواند در حوزه خاص تحلیل ارزشمندی ارائه دهد که عمیقا نسبت به مسئله شناخت داشته باشد و این مهارت جز با مطالعه ،نشست و بر خاست با بزرگان صنعت ، تمرین تحلیل گیری حاصل نمی شود و این میتواند به اندازه یک کار اجرایی ارزشمند باشد .

این موضعی بود که همیشه تو ذهن من بود، که چه کسایی حق نظر دادن در مورد یه موضوع رو دارند، حتما باید اون موضع رو تجربه کرده باشن یا نه. برای همین وقتی فیلم A Dangerous Method رو دیدم، این دیالوگش تو خاطرم موند، الان که این مقاله رو خوندم یاد اون دیالوگ افتادم.
Sabina Spielrein:
It’s clear that the subject I’m studying is entirely grounded in s…uality so naturally I’m becoming more and more acutely awake of the fact that I have no s…ual experience
Carl Jung: Law students are not normally expected to rob banks.
(پی نوشت۱: قوانین فیلترینگ نمی دونم چیه برای همین بعضی کلمات رو نقطه چین گذاشتم)

اینجای متن که نوشتید: « ….. ضمن اینکه ممکن است ما به اعتبار تجربه‌ی آنها، اشتباهاً بیش از آنچه که باید برای رای و نظر آنها ارزش قائل شویم.» وقتی فکر می کنم می بینم خیلی جاها دقیقا دچار این خطا هستم. ممکنه با افراد زیادی بشینم ، فایل صوتی ببینم ، ویدیو نگاه کنم و اولین چیزی که دیدم اینه که ببینم اون فرد چقدر تو حوزه ای که نظر میده موفق بوده و نتایج مثبتی کسب کرده و بر همین مبنا هم به حرفاش اعتبار میدم. الان دارم فکر می کنم این سوگیری ذهنی مارو از بخش زیادی از حرف های مفید و اثر گذار میتونه دور کنه و باید فکری به حالش کرد.
در مورد مثال همه معلم های موفق رو میشه مثال زد. مثالی که تو ذهنم اومد استاد حمید سمندریان هست. ایشون کارگردان بودند و آموزش تئاتر دیده بودند و تجربه ی بازیگری نداشتند اما بسیاری از بازیگران بزرگ و مطرح کشور شاگرد ایشون بودند مثل استاد انتظامی ، رضا کیانیان ، مهدی هاشمی و … و همیشه خودشون رو مدیون استادشون می دونند.
و فکر می کنم خیلی از معلم های عاشق و توانمند همون طوری که خانم زارع تبار فرمودند در این دسته قرار می گیرند.
در مورد دسته ی دوم هر کسی که تجربه ی شخصی خودش رو به عنوان یک قاعده یا قانون بیان میکنه و آموزش میده میتونه در این دسته قرار بگیره. (هر وقتی که به جای مطرح کردن مدل ها تجربه شخصی را به عنوان یک مدل فراگیر جا بزنیم.)

ممنون. مطلب احساس امنیت بهم میده و بنظرم مصداق های دم دست هم کم ندیدم.
امنیت از این بابت که میتونم دلخوش باشم که اگر موقعیت اقدام عملی در حوزه ای نداشتم میتونم مشغول بررسی و تحلیل اون فضا بشم و نظراتم به درد هم بخوره. واقعا هم بارها تجربه شد که تحلیلهای شخصی یک بی تجربه مثل من درستتر از برخی باتجربه ها از آب درومد.
بخصوص که از تحلیل و بالا پایین کردن مسایل خود و دیگران لذت میبرم و چه بسا مساله آفرینی هم بکنم. این روزنوشته کمی بهم اجازه میده خوشحالتر باشم و از خودم بخاطر نداشتن تجربه اجرا زیاد ناامید نباشم.
قدرت تحلیل و حتی تصور شرایط و اتفاقات در یک مساله که همه ابعاد اون در دست نیست و چیدن اونها کنار هم و دادن راه حل واقعا لذتبخشه.

محمدرضای عزیز
برای خودم پیش اومده و همین طور از خیلی از افراد هم شنیدم وقتی که ذهن یک فرد زیاد درگیر مسئله نباشه، ابعاد متفاوت مسئله رو بهتر می تونه ببینه و درک کنه. من خودم هر وقت خیلی با مسئله ای درگیرم اون مسئله رو خوب نمی تونم بررسی کنم و اغلب وقتی از فردی مشورت می گیرم نکاتی رو متوجه می شم که بهش توجه نکرده بودم (البته این رو هم می دونی من زیاد اهل مشورت نیستم و اگه بخوام این کار رو بکنم، اون رو اغلب به صورت غیر مستقیم انجام می دم چون فکر می کنم سو گیری ذهنی کمتری به وجود میاد) به نظر میاد فاصله گرفتن از مسئله بتونه قدرت تحلیل رو بالا ببره و کمک کنه جنبه های متفاوت یک مسئله رو بهتر متوجه بشیم. البته به نظرم این کار واقعا سخته و شاید در بعضی از موارد هم امکان پذیر نباشه.
پی نوشت: این تجربه شخصی من تا الانه و ممکنه واقعا هم درست نباشه.

مثال دیگر شاید خوزه مورینیو باشد که خودش فوتبالیست نبوده ولی مربی بسیار خوبی است افراد زیادی به عنوان مربی فوتبال موفق هستند و الزاما فوتبالیست هم نبودند از اونطرف بازیکن های مطرح فوتبال رو داریم که توی مربیگری یا بازیخوانی و … افتضاح هستند.