جواد جان.
و البته طاهره و محمد و شاید بقیه‌ی دوستانی که براشون نتیجه جالب باشه.

واقعیت اینه که نتایج در اون حدی که انتظار داشتم به شکل کاملاً دقیق و قابل اتکا استخراج نشد. که بعضی از مهم‌ترین علت‌هاش رو در زیر می‌گم.
اما چیزی که در نخستین هفته‌ها تجربه کردیم این بود که گوینده‌ی ناشناس خارجی از گوینده‌ی ایرانی در یک تم مشابه، ۱۰ تا ۲۰ برابر بیشتر شانس نشر داره (اگر معیار تعداد کسانی باشه که نهایتاً Reach می‌شن) و اگر متوسط عمق نفوذ رو بسنجی بیش از دو برابر (یعنی چند بار دست به دست شده. نه اینکه فقط تعداد مخاطب مهم باشه).
هنوز در حال گردآوری داده‌های مشابهی هستم و منتظر هستم که در کتاب پیچیدگی به این بحث‌ها که برسم اونها رو مورد استفاده قرار بدم.

اما چالش‌های متعددی وجود داشت که مانع تحلیل دقیق این رفتار – در حد دقتی که من انتظار / آرزو داشتم – می‌شد.
بعضی از اونها رو اینجا می‌گم.

اول اینکه این مطالعه وقتی دقیق‌ترین نتیجه رو می‌ده که با بیش از یک نفر مقایسه بشه. یعنی مثلاً ۱۰ یا ۲۰ نویسنده‌ی ایرانی و تعداد مشابهی غیرایرانی.
ثانیاً در مورد من، طی چند سال گذشته روند شناخته شدن و خوانده شدن و حتی سرچ شدن اسم من در فضای دیجیتال رو به افزایش بوده.
بنابراین، ما عملاً در حال مقایسه‌ی دو گوینده بودیم که یکی‌شون خودش داشت بیشتر شناخته می‌شد (الان بازنشر حرف‌های من در مقایسه با نمونه‌های خودساخته مثل وایزبلومن کمتر نیست).
مشکل بعدی اینه که ما ایرانی‌ها، سبک استفاده‌مون از ابزارها متفاوت هست.
در بسیاری از نقاط جهان، کاربران بر اساس سلیقه در شبکه‌های اجتماعی پخش می‌شن.
بعد طبیعتاً می‌شه اکوسیستم اونها و اکولوژی اونها رو بررسی کرد. به عبارتی بعد از مدتی، کاربران هر شبکه یه هویت نسبتاً هم‌گرا پیدا می‌کنند.
ما در کشورمون، بسته به سیاست‌های کلان که به انقباض و انبساط ناگهانی ابزارها و شبکه های اجتماعی منتهی می‌شه، ناگهان از جایی به جایی کوچ می‌کنیم.
مثلاً اوایل این بررسی، کاربرانِ اینستاگرام فعالیت جدی داشتند و یکی از جدی‌ترین فضاهای بازنشر محتوا اینستاگرام بود. توییتر و فیس بوک (ضمن اینکه ابزاری بسیار عالی برای این نوع مطالعات هستند)، متاسفانه در کشور ما در دسترس نیستند.
در میانه‌ی راه، تلگرام فیچرِ کانال رو Release کرد (سپتامبر ۲۰۱۵). تمام دینامیک و جغرافیای فضای «بازنشر محتوا» به هم ریخت. تاکید دارم فضای بازنشر محتوا. چون سهم تولید در این پلتفرم‌ها کمتر از بازنشره.
پس باید یه بار دیگه این بازی از اول شروع می‌شد (دوباره شخصیت سازی و جمله سازی و …) که من فرصتش رو نداشتم.
ممکنه بگی که در یکی دو ماه هم خیلی چیزها معلوم می‌شه.
اما واقعیت اینه که چنین فرضی نادرسته. چنین مطالعاتی معمولاً بر اساس معیار Half-life یا نیمه‌عمر محتوا انجام می‌شن. به این معنی که مثلاً اگر قراره یک جمله تا پایان عمرِ دیجیتالِ خودش (شاید در پنج یا ده یا بیست سال) یک میلیون بار شنیده و دیده بشه، چقدر زمان می‌بره به نصف این تعداد (۵۰۰ هزار) برسه.
محاسباتی که در این حوزه انجام می‌شه و معادلات مورد استفاده ، از نظر ساختار، بسیار شبیه محاسبات Chain Reaction هسته‌ای هست. اصطلاح نیمه عمر هم از همون‌جا وارد این فضا شده.
برآورد من – تا جایی که امروز فهمیدم – اینه که فرض اولیه‌ی نیمه عمر در چنین محاسباتی، باید دو یا سه یا چهار سال باشه (تا مقدار واقعی‌ترش بعداً در بیاد).
در چنین حالی، وقتی سرگرم محاسبه هستی و ناگهان در میانه‌ی بازی اینستاگرام، تلگرام کانال رو ارائه می‌کنه، صحنه‌ی بازی کاملاً Disrupt می‌شه و باید همه چیز از اول شروع شه.
بنابراین در کوتاه مدت چنین بررسی‌هایی می‌تونه گمراه کننده باشه.
چنانکه مثلاً خیلی حرف‌های من (مثل باختن رویداد است. اما بازنده بودن مدل ذهنی است) تازه اخیراً به وایرالیتی بالا رسیده، در حالی که برای مخاطب روزنوشته‌ها و متمم، یه حرف خیلی قدیمی و کهنه محسوب می‌شه.
در کل، به نظر می‌رسه که در شرایط فعلی ما، این جنس تعریف مسئله، به سادگی قابل مطالعه و بررسی نباشه (یا لااقل من متد علمی قابل اتکا برای این کار رو بلد نیستم).
کار علمی‌تر می‌تونه این باشه که سوال‌های دیگری – مثل رابطه‌ی وایرالیتی با محتوای پیام و نه گوینده‌ی اون – رو بررسی کنیم که در کوتاه مدت قابل ارزیابی هستند و نتایج قابل اتکا‌تری هم میشه ازشون به دست آورد.