یک کامنت برای همه‌ی دوستانم (چون تم کلی اکثر کامنت‌ها مشابه بود، شاید به نوعی پاسخی برای همه محسوب بشه)

بسیاری از مطالبی که در روزنوشته‌ها می‌نویسم، الزاماً احساس اون لحظه یا تصمیم اون لحظه نیست. البته جز در مواردی که صریحاً در متن‌ها توضیح می‌دهم و می‌گویم که انگیزه و دلیل از نگارش چیست (مثل آخرین سخنرانی، که مشخصاً حاوی پیام‌های واضح و شفافی بود).

در حالت عادی معمولاً فهرست بلند بالایی دارم از حرف‌هایی که دوست دارم برای شما بنویسم. تیتر‌ها رو در موبایلم یا دفتر یادداشت کوچکی که دارم می‌نویسم و فهرست می‌کنم و مترصد فرصتی می‌مانم تا آن حرفها را بنویسم. از جمله چیزی که اینجا نوشتم.

همین الان که با هم حرف می‌زنیم، بیش از سی عنوان مطلب روی موبایلم دارم و در واقع تیتر نوشته‌های بعدی را می‌دانم. امیدوار نشسته‌ام تا در فرصتی مناسب،‌ آنها را شرح دهم و بنویسم.

دلیل نوشتن توضیح فعلی هم این است که الان در فهرست نوشته‌های بعدی، مطلبی خواهم داشته به نام: هوشمندی و توقف تلاش بیهوده.

یک لحظه احساس کردم که توالی “آخرین سخنرانی” و “خواب آسوده‌ی تو” و “توقف تلاش بیهوده” (در کنار مطلب Social Detox که در اینستاگرام منتشر کردم و گفتم یک هفته به شبکه های اجتماعی سر نمی‌زنم) همه در کنار هم، معنایی از ناامیدی یا یاس و یا خستگی و فرسودگی یا دلسردی و افسردگی داشته باشه.

اما این توالی، صرفاً‌ یک تصادفه.
میدونم که هر تصمیمی، ترکیبی از فرد تصمیم گیرنده، هدف‌های اون، ارزش‌های اون و شرایط محیطیه.
با تغییر هر یک از اینها، ممکنه تصمیم ما تغییر کنه. بنابراین آینده رو نمی‌دونم و به نظرم اعلام قطعی تصمیم در مورد آینده، نوعی رفتار ساده اندیشانه و احمقانه است.
همیشه به ساده لوحی کسانی که زمان ازدواج می‌گویند: عزیزم. می‌خواهم یک عمر در کنار تو بمانم و هرگز از تو جدا نخواهم شد، می‌خندم.
به نظرم این حرف‌ها یا از جنس طنز است یا دست کم گرفتن شعور مخاطب و یا ساده اندیشی در مورد پیچیدگی‌های دنیا.
شاید جمله‌ی دقیق‌تر این باشد که:
عزیزم. در این لحظه، تمام رویایم این است که بتوانم یک عمر در کنار تو باشم.
(کمی تلخ است. اما “در این لحظه” قید بسیار مهمی است).

من هم در تمام سالهای قبل و همچنان در این لحظه، قصد رفتن ندارم و از تصمیمی که بارها در مقاطع مختلف زندگیم در مورد ماندن گرفته‌ام بسیار راضی هستم.

قبلاً هم گفته‌ام و دوباره هم می‌گویم که چیزی به نام وطن یا خاک را خیلی درک نمی‌کنم و مرزها را سیم‌خاردارهایی می‌دانم که سیاستمداران، پس از تقسیم قدرت در میان خود، بین ما انسانها ترسیم می‌کنند.

دلیل ماندنم در سالهای قبل و تصمیم ماندنم تا این لحظه‌ای که در حال نوشتن این متن هستم، این است که احساس می‌کنم در این نقطه از جغرافیا، می‌توانم اثرگذارتر باشم و به اندازه‌ی سهم بسیار کوچکی که هر یک از ما در عالم هستی داریم، کارهای بزرگتری انجام دهم. چون فضا برای کار و جا برای کار در اینجا بیشتر است و در اینجا با کمی تلاش، می‌توان سهم زیادی از لبخند رضایت دیگران را تصاحب کرد. تنها ثروتی که ارزش دارد برایش بکوشیم و تنها سرقتی که خیر محسوب می‌شود و ای کاش، به جای تلاش برای گرفتن سهم بیشتری از بازار، برای کسب سهم بیشتری از لبخند دیگران، بجنگیم و بکوشیم

اما آنچه در مورد عزیز نسین نوشتم، شعری است که سالهاست می‌خوانم و با خود مرور می‌کنم. سرنوشت غم انگیز همه‌ی مصلحانی که کوشیده‌اند جامعه‌ی خود را حتی به اندازه‌ی یک گام به سهم مختصات بهتری حرکت دهند و در این مسیر از جان و مال و آبرو و رفاه خویش گذشته‌اند و آنچه راضی‌شان کرده است، لبخند رضایتی بوده که شب هنگام در تنهایی و خلوت خویش، بر لب می‌آورده‌اند.
تاریخ جهان پر است از این افراد. همانهایی که شاملو پس از روایت کردن داستانشان با آهنگی از تاسف می‌گوید: «دریغا انسان که به درد قرونش خو کرده بود، دریغا!».
عموم کسانی که رنج های شدید اصلاح را تحمل کرده‌اند، زخم آخر را نه از شیطان صفت‌ها و پرده داران تاریکی، که از انسانهای ساده‌دلی خورده‌اند که در حسرت نور و زندگی بهتر بودند و مصلحان، علم و عمل و الم و امل خویش را در پای آنها قربانی کردند و عموماً خود نیز، به آخرین حلقه‌ی بر زمین افتادگان این بازی، تبدیل شدند.

این جمله یا شعر یا پیام عزیز نسین، برای ایران یا ایرانی یا ترک یا افغان یا اروپایی نیست. دردی نهفته در خود دارد از همه‌ی آن تاریخی که بر انسان گذشته است. آن وطن خواب، اگر هم برخیزد، با نخستین حرکت دست، عمداً یا سهواً بر دهان همان گوینده خواهد کوبید و شاید شاعر آن سطور، در هیجان آن لحظات فراموش کرده باشد، اما این غولی که مردم نام دارد، به تعبیر سعدی، فتنه‌ای است که گاهی با خود می‌گوییم همان که “خوابش برده به!”
.
در دنیای امروز که عصر ارتباطات است، اگر هم مهاجرتی روی می‌دهد، بیش از آنکه به صورت فیزیکی باشد به صورت مجازی است. همین که دایره‌ی دغدغه‌هایمان تغییر می‌کند، یعنی مهاجرت کرده‌ایم.
همین که به چیزهایی می‌اندیشیم که دوست داشتیم به آنها نیندیشیم یا به چیزهای دیگری بیندیشیم یعنی تبعید شده‌ایم. نه در جغرافیای فیزیکی که در جغرافیای ذهن و زبان.
.
من اگر غمی دارم – که دارم – اندوهی شخصی است از اینکه وقت بسیار کمی را می‌توانم برای علاقه‌هایم بگذارم چون، در این چند سال اخیر، علاقه‌هایم از ارزش‌هایم فاصله‌ی نسبتاً زیادی گرفته‌اند و طبیعی است که من هم مانند هر انسان دیگری، توجه به ارزش هایم را مهم‌تر از تمرکز بر علاقه‌هایم می‌دانم، چه آنکه در کوتاه مدت، ارضای علاقه‌هاست که شادی می‌آفریند و در بلند مدت، توجه به ارزش‌هاست که آرامش و رضایت را با خود به همراه می‌آورد.
.
اگر غمی دارم – که دارم – شاید بیشتر از این است که حجم عمده‌ی کاری که امروز انجام می‌دهم و آنچه می‌نویسم، بر اساس نیازهایی است که در اطراف خود می‌بینم و آن چیزی که روحیه‌ و علاقه و عشق من با آن سازگار است، چیز دیگری است.
اگر غمی دارم – که دارم – این است که با وجودی که کارم را از پنج صبح آغاز می‌کنم و معمولاً تا یازده و دوازده شب ادامه پیدا می‌کند، اما مطالعه‌ی کتابهایی که واقعاً دوست دارم بخوانم (‌و از سر نیاز نمی‌خوانم) به ساعات یک و دو بامداد کشیده شده و کلمات را در حالی می‌خوانم که بارها و بارها، ناآگاهانه چشم‌هایم بر روی آنها بسته می‌شود.
.
عشق من، مانند همه‌ی سالهای قبل، خواندن از آشوب است و فرکتال و هوش مصنوعی و پیچیدگی و دینامیک سیستم و فلسفه.
ولی آنچه می‌نویسم مذاکره است و ارتباطات و تصمیم گیری و تفکر سیستمی و نامه برای رها و هنر خواندن جملات کوتاه و غولی به نام مردم و چیزهایی از این دست.
من – لااقل در این لحظه – تصمیمی به مهاجرت یا جابجایی ندارم. امید زیادی به زندگی بهتر برای ایران و ایرانیان دارم و احساس می‌کنم که همگی با هم در همان مسیر گام برمی‌داریم.
اگر هم چیزی در زندگی‌ام وجود دارد، تبعیدی خودخواسته است. اینکه در جغرافیای ذهنم، نقطه‌ی مطلوب دیگری دارم و در نقطه‌ای بسیار دور از آن زندگی می‌کنم و آنقدر تجربه دارم و آنقدر استراتژی را می‌فهمم که بدانم، خدا و خرما را همزمان نمی‌توان داشت و دلم را به تلاش همزمان برای کسب همه‌ی آنها خوش نکنم.

طولانی بودن و نامربوط بودن این مطلب را ببخشید.