از مواردی که از دانسته های مذهبی تان مرور کرده اید، مورد موسی درباره ی ارزش به اصطلاح معنوی موجودات حرف می زند (چیزی مثل اولئک کالانعام بل هم اضل) و فکر می کنم خیلی به اکو سیستم ارتباطی ندارد. در داستان اصحاب کهف هم، قرآن دارد نقل قول می کند حرف هایی را که قبول ندارد و محمد را نهی می کند از به زبان آوردن چنان حرف هایی، پس نمی تواند مورد قبول قرآن باشد. (من فکر می کنم لحن قرآن نسبت به آن حرف ها تمسخر آمیز هم هست)
فکر می کنم از لحاظ اکو سیستمی، قرآن همان اشرف مخلوقات را قبول دارد. چندبار در آمده که او زمین و آسمان ها را مسخر شما قرار داده است، در سیاقی اکو سیستمی!

هم مطلب گياه‌خواري و هم اين مطلب عالي بودند. خوشحالم كه افرادی هستند كه از زاويه ديد ديگري غير از اكثريت میبینند و تحليل ميكنند و مهمتر از اون، اين تحليل رو در اختيار بقيه ميگذارند؛ اونهم توي جامعه‌اي كه بخواي اينطوري حرف بزني متهم به ضداجتماعي بودن ميشي و بايد همرنگ جماعت باشي.
متاسفانه اين ديدگاه خودبرتربيني به شدت در جامعه ما و بخصوص جامعه جوان ما رايج هست، اگر در رفتارهاي اجتماعي‌مون دقت كنيم ميبينيم كه اكثريت جامعه خودشون رو حتي از همنوعانشون برتر ميدونند،‌ديگه واقعا چه انتظاري ازشون ميشه داشت براي توجه كردن به بقيه گونه‌ها.
مرکز جهان ديدن خودمون همون چيزيه كه باعث شده اوضاع محيط زيست در كشور ما اينقدر اسفناك باشه. ديدم جوانهايي رو كه در انتقاد از روند ويلاسازي، ميگفتن انسان حق داره براي رفاه خودش هركاري بكنه، اشرف مخلوقات هست، حق داره، ميتونه و بايد بكنه. و اين صحبت جوانان تحصيلكرده بود كه اتفاقا درس تفكر سيستمي رو هم گذرانده بودند.
حرف زدن از اينكه انسان نه تنها برتر از ساير مخلوقات نيست، بلكه براي ادامه حيات به شدت به آنها محتاج است، فكر كنم يه چيزي توي مايه‌هاي كفرگويي هست! فكر ميكنم ارجاع دادن به انيميشن WALL-E شايد بتونه آينده‌اي كه با ادامه وضعيت فعلي در انتظارمون هست رو براي خيليها، روشن‌تر كنه.

البته گياهخواران از آن ور بام افتاده، هم فقط در اين ديار نيستند، اتفاقا چندوقت پيش براي كاري گذرم افتاد به يكي ار اين سايتهاي (خارجي) مشخص كردن سبك زندگي، از سبك زندگي فقط گوشتخوار و گياهخوار بودنش رو چسبيده بود و با ارائه فكتهاي مشمئز كننده در هر مرحله مي‌پرسيد، آيا بازهم گوشت مي‌خوريد؟
مثلا: اگر بدانيد گاوها در گاوداريها فشرده به هم زندگي مي‌كنند، باز هم گوشت مي‌خوريد؟
اگر بدانيد به بدترين شكل ممكن سلاخي مي‌شوند، باز هم گوشت مي‌خوريد؟ پس شما چه جور حيوان دوستي هستيد؟ و با استفاده از تكنيكهاي روانشناسي تضاد بين عمل و باور مي‌خواست شما رو به گياهخواري سوق بده كه واقعا از وجود چنين افكار محدود و تك‌بعدي تعجب كردم.

با سلام و احترام
در خصوص این مطلب یک خلط مبحثی به نظرم رسید که فکر کردم بد نباشه مطرحش کنم.
۱- این که از منظر اکوسیستم همانقدر که انسان مهمه، دیگر موجودات هم مهمند، درست.
۲- این که انسانها می تونن به مراتب از حیوانات هم وحشی تر و بدتر بشوند، این هم درست-که هم شواهد تاریخی این مطلب را تایید می کنه و هم قرآن رو این مطلب صحه گذاشته… اولئك كالانعام بل هم اضل اولئك هم الغافلون‏» (اعراف:۱۷۹).
اما گره زدن این دو موضوع با مسئله ظرفیت های وجودی انسان برای رسیدن به رشد و کمال -که به نظر می رسه دوستانی که اشاره به اشرف مخلوقات بودن انسان کرده اند، ناظر به همین مسئله باشه- نباید یکی فرض شود. به حتم از منظر اکوسیستمی انسان “قابل مقایسه” با دیگر موجوداته، و به حتم یک سر طیفی که انسان می تونه درونش نوسان کنه، می تونه از حیوان پست تر باشه؛ اما نباید این نکته را فراموش کنیم که انسان به صورت “بالقوه” ظرفیت وجودی بسیار بالاتری از حیوانات برای رشد داشته و از این جهت با دیگر مخلوقات “غیر قابل مقایسه” است. این مسئله را هم تجربه تایید می کنه و هم تایید قرآنی دارد…
وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَنِی آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِی اَلْبَرِّ وَ اَلْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ اَلطَّیِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى‏ كَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِیلاً؛[اسراء/۱۷] ما فرزندان آدم را كرامت بخشیدیم و بر دریا و خشكى سوار كردیم و از چیزهاى پاك و پاكیزه روزى دادیم و بر بسیارى از مخلوقات خویش برتریشان نهادیم‏».

سلام

امروز که بعد از اینکه توضیحی بر یادداشت شما با موضوع “گیاه خواری با دستهای خونین” نوشتم، این یادداشت دیگر شما را دیدم که از تفکر سیستمی حرف زدید و انتظاری که برآورده نشد.

راستش خوب که نگاه میکنم، می بینم همه زندگی مان این شده که با همه ابزارهایی که در اختیارمان است (از منطق و ریاضی و فلسفه و برهان های عقلی و …. تا تاختن به دیگران برای اثبات درستی نظر خودمان) توجیه کنیم کارهایی را که میکنیم یا نمی کنیم.
نمی دانم که آن کامنت من برای شما معنی تفکر سیستمی را میدهد یا نه. خودم که موقع نوشتن آن کامت، به پشت پرده یادداشت شما فکر نکردم و اصولی کلی را نوشتم که در مورد گیاهخواری یا گوشت خواری و … وجود دارد.

طرز نوشتن آن مطلب و به خصوص عنوانی که برای انتخاب کرده بودید، تهاجمی بود بر علیه گیاهخواری. شاید هم بر کوته نگری افراد در انتخاب روش زندگی شان. ولی انصاف بدهید که این لحن نوشتن، تفکر سیستمی را ترویج نمیکند.
برعکس، برداشت من خواننده این بود که “تویی که فکر میکنی با گیاهخواری، جانوران را از مرگ نجات میدهی، اشتباه میکنی. با گیاهخواری تو، تعداد بیشتری جانور می میرند” و نتیجه اخلاقی اینکه بهتر است تو هم مثل بقیه باشی بلکه به نجات آنها کمک کنی.

طبیعی است که اگر خواننده موافق نظر مطرح شده باشد، دلایل دیگری مثل آیات و احادیث و توجیهات علمی می آورد و اگر مخالف باشد، سعی میکند که با دلایل دیگری، نظر نویسنده را رد کند. در حالی که همانطور که در آن کامنت نوشتم آدمها در مورد غرایز شان مثل سایر حیوانات هستند.
پس نیازی به این همه صغری و کبری چیدن نیست. فقط کافی است که به طبیعت خودمان برگردیم و فارغ از همه ی پارادایم ها ببینیم که آیا از این مدل خوردن و یا این همه خوردن راضی و خوشحال هستیم؟ آیا سایر جانوران هم مثل ما غذا میخورند (از نظر کمیت و کیفیت و نوع غذا) ؟

کلی تر بگویم:
چه چیزی همه ی رفتارهای غریزی ما را عوض کرده؟ غرایزی که برای رسیدن به آنها و افزایش آنها به بیشتر و بیشتر، حاضریم هر کاری انجام دهیم. انگار که وظیفه و مسئولیت ما شده فقط برآورده کردن غرایزمان، آنهم بصورت نامحدود.
به دور و بر خودمان نگاه کنیم؟ چند درصد این را تشکیل داده و چند درصد چیزهای دیگر. هدف از خلقت این بوده؟ حد نهایی بشر همین است؟ کجای کار هستیم؟
این که هیچ، به همدیگر هم پرخاش میکنیم که تو اشتباه میکنی و من درست میگویم. بعد شده ایم فرقه های مختلف و گروه های متفاوت و NGO های فراوان و هر کسی هم آیینه حقیقت خودش را در دست دارد.

بعد از این همه تحقیق و دانش اندوزی و حل نادانسته ها، هنوز در این مانده ایم که این غریزه ساده و طبیعی چرا هست و چکارش کنیم؟ یکی نفی اش می کند و نفس اماره اش می خواند و دیگری از لیبیدو بعنوان اصل اول اسم میبرد.
چرا اینقدر سخت گرفته ایم.

اگر خیلی ساده قبولشان کنیم؛ یعنی نه سعی بر کتمان و حذفشان داشته باشیم و نه تحریک و تهییج شان کنیم، فکر میکنید چه اتفاقی می افتد؟

گاهی فکر میکنم که مشکل بشر، زیادی فکر کردن در مواردی است که نیازی به فکر کردن ندارد.

ارادتمند – رضا

ادبیات شما رو دوست دارم محمدرضای عزیز، موجز ، مختصر ، برنده و در عین حال بیان دقیق و بکر از یک موضوع . دیدگاههای متفاوت که بارها به من یادآوری کرده انقدر کلیشه ای فکر نکنم. به عنوان شخصی که زمانی دستی بر قلم داشتم ولی عقربه های !! زمان و جبر اجتماع و چشم و هم چشمی ها وادارم کرد قلم رو زمین بگذارم و خط کش و ماشین حساب دست بگیرم خیلی از قلم رسای شما لذت میبرم. همین دیروز یک جلد از کتاب فنون مذاکره جنابعالی رو تهیه کردم و واقعا به دنبال زمان مناسبی میگردم تا بخونمش به امید موفقیت و موثر بودن هر چه بیشتر