سلام معلم عزیزم،

خیلی خوبه که گاهی از مرگ و مرگ‌آگاهی و مواجهه با مرگ حرف می‌زنید. فکر می‌کنم آدم‌ها به تلنگرِصدای‌ِمرگ نیاز دارند، تا خودشون رو بهتر پیدا کنند. به شخصه اینجور مواقع، یهو آروم‌تر میشم، تو خودم فرو می‌رم. یه جوریکه انگار دوست داری داشته‌ها و حتی تعاریف اونا رو توی ذهنت از نو مرور کنی. 

 

راستش خیلی حس گوارایی دارم وقتی به شاگردی شما فکر می‌کنم. می‌دونم که البته شاگرد تنبلی بودم. ولی خب برای من قسمت شاگردش خیلی می‌چربه به تنبلش 🙂

تصدّقت بشم برای همه چیزایی که این همه سال یادمون دادی. آقای شعبانعلی، سایه‌تون مستدام باشه.

 

《شیوه‌ای که او با من رفتار می‌کرد و من با او رفتار می‌کردم، نحوهٔ مراقبت ما از یکدیگر و از خانواده‌مان در طول زندگی، بسیار مهم‌تر از این فکر است که روزی او را ببینم.》

 

چقدر این جمله‌ها دلنشین بودند و نمی‌دونم چرا منو بردند به حدود بیست سال پیش، وقتی اول راهنمایی بودم، یه هم‌کلاسی داشتیم که اکثراوقات دیر میومد سرکلاس و لباساش هم معمولا گِلی بود و نهیب معلم‌ها هم واسه اون و هم واسه ما تکراری شده بود. ولی خب طفلک هم خیلی مؤدب بود و هم خجالتی و معصوم. هیچ‌وقتم چیزی نمی‌گفت و آروم میومد می‌نشست روی نیمکت.

آقای دهقان، معلم فارسی ما بود. یه تیکه شیلنگِ آبیِ راه‌راه هم همیشه همراهش بود. البته مثل مغز معمار ،معاون مدرسه به ندرت ازش استفاده می‌کرد. 

اون شیلنگ رو خودش از یکی از بچه‌ها که خیلی تنبل و فضول بود خواست براش بیاره، تا با همون تنبیه‌ش کنه و خب دیگه دستش موند. چون خیلی مهربون بود اینو میگم. مهربونی و شیلنگ تناقض بود برای ما. یعنی وقتی‌که من با خودکار قرمز روی اون نوشتم 《اژدهایِ آبیِ دهقان》فقط می‌خندید و بهم فهموند از شیلنگ نترسم. و منم نمی‌ترسیدم ولی از تعریف مهربونی که تو ذهنم داشت خراب میشد می‌ترسیدم. 

 وقتایی که زنگ انشاء داشتیم، آقای دهقان، دفترهای انشاء ما رو که از هفتهٔ قبل نوشته بودیم، با خودش می‌برد خونه می‌خوند و امضا می‌کرد و 

 جلسه بعد برامون می‌آورد. به بعضی از بچه‌ها هم می‌گفت که انشاءهاشون رو سر کلاس بخونن. 

آخرای سال بود و موضوع آشنایِ انشایِ ما 《هرچه دل 

تنگت می‌خواهد بگو》.

آخرین انشاء رو همراه ذوق آخرسالی تحویل دادیم و برد تا زنگ انشای بعدی. ولی اون همکلاسی‌مون روز بعد نیومد، روز بعدترش هم نیومد. 

معمار، بی‌هوا اومد سرکلاس و گفت همکلاسی‌مون مرده و داشت تدارک یه اتوبوس می‌دید که با بچه‌های کلاس بریم خونه‌شون و توی عزاداری شرکت کنیم. 

یکم دور بودند از شهر و توی یه روستای کوچک زندگی می‌کردند. ما رفتیم، همگی با هم. رنگِ خاکِ جادهٔ خاکیِ روستا خیلی برامون آشنا میومد. به جایی رسیدیم که بلوک‌های سیمانی بدون هیچ لایهٔ دیگه‌ای فقط روی هم گذاشته شده بودند. دو تا فضا رو تشکیل می‌دادند. یه درخت قشنگ هم اون کنار بود با یه دیگِ بزرگ زیرش، خیلی بزرگ. 

راننده گفت رسیدیم همینجاست، پیاده که شدیم، مادر او درحالی که جلوی اتوبوس زانو زده بود، یکی یکی بچه‌ها رو بغل می‌کرد، بو می‌کرد، می‌بوسید.

من تمام‌مدت که داشتم فضای اطراف رو نگاه می‌کردم، هیچی نمی‌فهمیدم، آخه خیلی سؤال داشتم.

اما درنهایت برگشتیم مدرسه، برگشتیم که به درسمون ادامه بدیم. روز بعد، زنگ انشاء بود. آقای دهقان، دفترهای امضا شده رو آورد که به بچه‌ها پس بده جز یکی. اون‌روز مدرسه شلوغ شده بود. با دوربین از صداوسیمای خوزستان اومده بودند. آقای دهقان منو صدا کرد و ازم خواست در نقش هم‌کلاسی‌مون انشاش رو جلوی دوربین بخونم. 

بعد از این همه سال نمی‌دونم چرا قبول کردم اون انشای سخت رو بخونم. نه به خاطر اینکه دست‌خط او خیلی خوب نبود، به خاطر نقشِ هم‌کلاسیِ از دنیا رفتهٔ دل‌تنگ 

پای تخته. دوربین آماده‌ست، یک دو سه بخون. خوندم.

 

《آقا ببخشید من هر روز نیم‌ساعت می‌دوم تا به جاده اصلی برسم و ماشین سوار شم. کفشام گِل‌گِلی میشه تا می‌رسم مدرسه. آقا تو رو خدا ببخشید. آقا دیوارهای خونمون تکون می‌خورند. آقا نه برق داریم، نه بخاری داریم، آقا هیچی…》

 

او از خانه‌ای حرف می‌زد که کاشانه نبود و گرفتارش شده بود. دیگِ سیاه‌سوختهٔ بزرگِ خاک‌برسر، حمام مدرنی نبود. ولی هیزم زیرش میذاشتند و آبِ توش رو گرم می‌کردند تا ازش استفاده کنند. یه روز که می‌خواست حمام کنه، آتیش هیزم‌ها به لباسش هم گرفت. اونقدر دوید تا سوخت. توی بیمارستان هم نتونستند کاری براش کنند و مرد. 

خوندن انشاء جلوی دوربین طولانی شد، چون صفحهٔ دفتر مات و با چندبار پلک‌زدن شفاف می‌شد و چند کلمه رو با هق‌هق می‌تونستم بخونم. 

بچه‌ها گریه می‌کردند. دهقان و فیلم‌بردار ولی زار می‌زدند. اونا گویی معنی این مواجهه رو بیشتر درک می‌کردن. برای من اما طول کشید تا بفهمم که هم‌کلاسی‌ام که حتی نامش رو به یاد نمی‌آورم، بهترین دست‌خطِ دنیا رو داشت و دهقانِ بیچاره که هیچ‌وقت دیگر در هیچ سالی انشاءها را خانه نبرد. 

شیوه‌ای که او برای کمی تنفس در مدرسه تلاش کرد، نجابتش و اینگونه نبردش با زندگی، بسیار مهم‌تر از این فکر است که کاش انشاءها را همان روز می‌خواندیم. 

 

ظرافت همینجاست که شکرگذار بودن ها باشی و مرتبا چشم به آینده و چه خواهد شد ها نداشته باشی . من شخصا به این حالت میگم زندگی در حالات استند بای، همیشه منتظر یک چیزی، یک کسی، یک اتفاقی بودن، که بنظرم معنی واقعی قربانی بودن هست. مثلا آن چیز را داری منتظر کسی هستی ، آن شخص را داری منتظر چیزی یا زمانی هستی که کاملا در اختیار و چارچوب تصور تو شکل بگیرد و تازه به خودت اجازه بهره بردن بدهی. شرط می‌بندم وقتی آن چیز، آن کس و آن زمان برسد حالا تو نیستی ، شاید باشی اما بلد نیستی آن شایستگی را، یا حتی خودت باور نداری که همه چیز خوب است …

سلام محمدرضا جان. 

ببخشید، با تاخیر زیاد، خواستم تولدت و روز معلم رو بهت تبریک بگم. آرزو میکنم همیشه زنده باشی. 

یکی از جمله‌های این متن رو خیلی دوست داشتم و برام تامل برانگیز بود:

می‌دانستیم بهره‌مند از بخت و تصادف بوده‌ایم، و این که می‌دیدیم همین تصادف محض چقدر بخشنده و مهربان بوده است،

من خودم همیشه از بخت و تصادف خجالت میکشم. مثلاً اگر یه جا شانس میارم و به یک موقعیت خوب میرسم معمولاً بهش افتخار نمی‌کنم و ازش لذتی نمی برم.

اما با خوندن این جمله، فکر کنم نظرم باید عوض بشه. حالا لازم نیست به دست آوردی که با تصادف بدست اومده افتخار کنم اما حداقل میتونم پیش خودم ازش لذت ببرم.